Açık Mektup
Kütüphane, arşiv ve müzelerde bulunan kamu malı statüsüne sahip eserlerin kamunun erişimine açılması hakkında.
Kamu malı statüsüne sahip telifsiz eserlerin, tekrar telif sınırlaması ile kullanıma sunulması ya da arşivlenmesi toplumun kültürel mirasa erişiminin ve diğer katma değerli fırsatların yaratılmasının önünde önemli bir engel oluşturmaktadır. Bu konuda kamu kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, kütüphane, arşiv ve müzeler gibi tüm bellek kuruluşlarının dikkatine bu açık mektubu paylaşarak konuyla ilgili görüşlerini öğrenmek ve yapılan çalışmalar hakkında bilgi almak istiyoruz.
Açık kültür savunucuları, sivil toplum kuruluşları ve UNESCO gibi uluslararası organizasyonlar, kütüphaneler, arşivler ve müzeler (KAM) bünyesinde bulunan koleksiyonların dijitalleştirilmesi, uzun dönemli korunması, eserlere ve üst verilere herkes tarafından erişilebilmesi için küresel düzeyde önemli çalışmalar yürütüyorlar. Bu konuda önemli deklarasyonlardan UNESCO’nun Dijital Mirasın Korunması Hakkında Tüzüğü ve yakın zamanda Creative Commons tarafından yayınlanan Politika Yapıcılar için Açık Kültür Eylem Çağrısı’nı sayabiliriz. Dünyada kamu malı eserleri erişime açan iyi örnekler arasında Smithsonian Müzesi, İskoçya Ulusal Kütüphanesi, Avrupa dijital kültür mirası eserlerini derleyen Europeana’yı verebiliriz.
Kamu malı kavramı telif hakkı koruma süresi bitmiş veya üzerinde hiçbir zaman telif hakkı bulunmayan eserler için kullanılır. Kültür mirasını oluşturan bilimsel ve sanatsal eserler, fikir ve sanat eserleri kanunu ile korunan telif süreleri sona erdiğinde kamunun malı haline gelir. Kamu malına dönüşen bu eserler, herkesin erişimine, yeniden kullanımına, düzenlemesine ve dağıtımına açıktır. Böylelikle, toplumun hafızasını oluşturan, toplum yararını merkeze alarak halkın erişimine açılan kamu malı eserler, yeni bilginin yaratılmasını teşvik ederek, eğitim için kaynak yaratarak, bilgiye ücretsiz ve eşit erişimi mümkün kılarak inovasyonun devamlılığını sağlar, yeni iş fikirlerini teşvik eder. Bunlara ek olarak demokratik süreci ve değerleri güçlendirerek toplumsal ve ekonomik katma değer yaratır.
Bilgiye eşit şartlarda erişim ve paylaşım kültürü hakkında farkındalık yaratmak, bu kültürü yaygınlaştırmak, kamu malı kültürel miras eserlerine açık erişim için ülkemizde yasal ve teknik zeminin güçlendirilmesini sağlamak için birlikte çalışmak istiyoruz. Konuyla ilgili temel bilgileri içeren bir “Kamu Malı Rehberi” hazırladık.
Bu konudaki görüşlerinizi, varsa çalışmalarınızı paylaşmak ve sorularınızı iletmek için info@creativecommons.org.tr adresi üzerinden bize ulaşabilirsiniz.
